یک ارس پیر 1500 ساله در بالای کوهی مشرف به دورافتاده ترین دهات درگز چقدر می ارزد؟
نمی دانم...
آنهایی که نمی دانند از سر نادانی و آنهایی که درخت را می فهمند از سر دانایی نمی دانند یک ارس 1500 ساله کوه نشین, روستایی چقدر می ارزد.
آنها که می دانند می ترسند اعداد را کنار هم بچینند مبادا که آن چین و شکن هزارساله ی شاخه ها، رویش عمیق ریشه ها در زمین، آن تنه ای که به آغوش نمی گنجد، آن پارچه های سبز آمیخته به عطر هزاران اعتقاد محلی و بومی، آن تقدس محترم کهنسال و آن مقاومت و صلابت چند هزار ساله را در محاسبه شان نگنجانند. شاید از سر همین ترس به جاست که نمی دانیم داشته هایمان چه قدر می ارزد و حتما از همین روست که نمی توانیم به آنها که همه چیز را در مقیاس " تومان" می سنجند ثابت کنیم که ارزشمندی ارزشمندترین موهبت ها در سرزمین مان چه اندازه است.
بلوط- در مسیر قله یامانداغی - بجنورد
خراسان است و خاکی که خشک و آسمانی که گاه نامهربان است. خراسان است و 75 درخت کهنسال *. رویش در چنین شرایط دشوار است که احترام می آفریند.
نشانی قدیمی ترین ارس ((Juniperus policarpus سرزمین خراسان را باید از مردم درگز پرسید. این قامت بلند 18 متری در گوشه ای از ارتفاعات بخش لطف آباد درگز سکونت دارد. محیط پیرامونی 6/5 متری و قطر تنه 180 سانتی متری به آن هیبتی مقدس گونه داده است.
درختان ارس منطقه حفاظت شده هزارمسجد- کلات
به سراغ این دوست کهنسال اگر رفتید به خاطر بیاورید که افزودن هر یک میلی متر به آن تنه 180 سانتی متری یک سال زمان برده است.
درخت بنه کهنسال- منطقه حفاظت شده هلالی گناباد
عکس از علیرضا کیانی
گناباد میزبان پیرترین بنه این آب و خاک اهورایی ست. بنه ی 500 ساله با ارتفاع 5 متر، قطر تنه 80 سانتی متر و محیط پیرامونی 5/2 متر که یک جایی حوالی گناباد جا خوش کرده. در خراسان بنه ( (Pistacia atlanticaدارای تقدس ویژه ایست.
همان درخت بنه- در حال و هوای زمستان
چنار 400 ساله روستای بزنگان در سرخس را هم باید به لیست پیرترین ها و عزیز ترین ها اضافه کرد. محلی ها عقیده دارند آسیب رساندن به هر شاخه از این درخت نزول بلا و سختی را با خود به همراه می آورد.
کهن ترین کاج این سرزمین 130 سال است که نگاه مردمان تربت جام را می نوازد. در مزار میرقیاس الدین در روستای بز.
کهن سال ترین سرو نقره ای هم همسایه اهالی روستای نورباغ است؛ در گناباد. محلی ها اعتقاد دارند بذر این سرو را پرنده ای از هزاران فرسنگ دورتر با خود به نورباغ آورده است. از این روست که آنرا هدیه ای آسمانی می دانند.
درخت کهنسال گردو- دره فریزی قله بینالود
3 ارس، یک درخت شاتوت، 51 چنار، 2 کاج، 10 گردو، 3 بنه، 5 سرو. این فهرست کهنسالترین های ماست. فهرست یادگارهای چندهزار ساله را اینجا برایتان می نویسم. باشد که آقای خوش نویس بیاید و آدرسشان را دفتر سبزش یادداشت کند و زیر آن سایه های مهربان بنشیند و ترانه عاشقانه برگ و باد گوش بدهد. زمزمه ای که هزار سال است زیر آن سایه سار, مهربان, قدیمی به گوش می رسد.
درخت کهنسال شاهان گرماب - نزدیکی فریمان
درختان کهنسال فسبل های زنده ی سبزی هستند که همه گونه اطلاعات را در خود دارند: سوابق و تغییرات فلورستیکی( پوشش گیاهی) یک منطقه، اطلاعاتی در خصوص خاک، آب و هوا، اقلیم، آفات، امراض و دامنه بردباری خاص یک گونه، سنت ها و باورهای کهن یک سرزمین، ترانه ها، افسانه های اساطیری، تشکیلات زمین شناسی گذشته، دامنه ی گسترش رویشگاه های قدیمی...
اما...تنها اطلاعاتی که راجع به گنجینه های کهن این سرزمین در بایگانی آشفته و خالی و بی سر و سامان ادارات محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی استان می توان یافت کتاب باارزشی است مربوط به دهسال پیش.**
طرحی که محیط زیست دو سال پیش برای ثبت و شناسایی این گنجینه ها آغاز کرد هنوز اندر خم یک کوچه است؛ پیدا کردن یک عکس از هر یک آنها به جستجوی نا ممکن ترین ها می ماند. نام هیچ یک از این 75 درختان کهنسال را در بایگانی سازمان میراث فرهنگی نمی توان یافت.
درخت کهنسال و پارچه های نذری